ปลูกแตงกวา ให้ได้ทานผลผลิตทั้งปี ลูกดก และวิธีป้องกันโรค

สารบัญ

ถิ่นกำเนิดของแตงกวา
ลักษณะทางพฤกษาสตร์ของแตงกวา
พันธุ์ของแตงกวามีอะไรบ้าง
วิธีปลูกและดูแลต้นแตงกวา
โรคและแมลงศัตรูพืชที่พบบ่อยของต้นแตงกวา

ถิ่นกำเนิดของแตงกวา

ชื่อสามัญ: Cucumber
ชื่อวิทยาศาสตร์: Cucumis sativus Linn.
ชื่ออื่น : ภาคเหนือเรียกว่า แดงขี้ไก่ แต่งขี้ควาย แต่งช้าง ,เชียงใหม่เรียกว่า แต่งปี แดงยาง แตงเห็น แตงยิ้ม ตาเสาะ
ถิ่นกำเนิด ประเทศอินเดีย

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

แตงกวาเป็นพืชที่อยู่ในตระกูลเดียวกันกับฟักทอง บวบ มะระ น้ำเต้า และแตงโม

ลำต้น

เป็นพืชล้มลุกที่มีลำต้นเป็นเถาเลื้อยที่มีมือเกาะช่วย พยุงลำต้น ลำต้นเป็นเหลี่ยมและมีขนขึ้นปกคลุมอยู่ทั่วไป ลำต้นยาวประมาณก 2-3 เมตร มีระบบรากเป็นรากแก้ว

ใบ

ใบเป็นใบเดี่ยว ปลายใบแหลม

ดอก

ดอกตัวผู้จะเกิดเป็นกลุ่ม 3-5 ดอก ดอกตัวเมียมักจะเกิดเดี่ยวๆ ดอกมีสีเหลือง ดอกตัวเมียจะสังเกตได้ง่ายคือ มีลักษณะคล้ายแดงกวาผลเล็กๆ ติดกับกลีบดอก ส่วนดอกตัวผู้จะมีเฉพาะก้าน ดอกเท่านั้น

ผล

ผลมีลักษณะกลมยาวทรงกระบอก ความยาวผลอยู่ระหว่าง 5-40 เซนติเมตร ผลมีสีขาว เขียวอ่อน เขียว และเขียวเข้ม-ดำ

พันธุ์ของแตงกวามีอะไรบ้าง

1. แตงกวา

มีลักษณะผลสั้น อวบ ผิวอาจมีหนามเล็กน้อย เนื้อหนา เหมาะสำหรับนำไปทำส้มตำ ทานสด หรือจิ้มน้ำพริก

-13%

เมล็ดแตงกวา เจียไต๋

-8%

เมล็ดแตงกวา แบมแบม เจียไต๋

-8%

เมล็ดแตงกวาเบลล่า เจียไต๋

เมล็ดแตงกวา เขียวมาลัย 2 เจียไต๋

25฿

เมล็ดแตงกวาลูกผสม ไมโครซี F1 ตราศรแดง

35฿

เมล็ดแตงกวาF1ธันเดอร์กรีน2 ศรแดง

35฿

เมล็ดแตงกวาลูกผสม สปีดแม็ก F1 ศรแดง

35฿

-10%

เมล็ดแตงกวา พันธุ์ไพรวัลย์ สี่ทิศ

เมล็ดแตงกวาลูกผสมภูเขียว 95 ภูเขาทอง

20฿

เมล็ดแตงกวา มินิคิวค์ เอลซ่า เจียไต๋

25฿

-7%

เมล็ดแตงกวา (แตงร้าน) พันธุ์หยาดเพชร 5_1 ซอง

เมล็ดแตงกวา (แตงร้าน) พันธุ์หยาดเพชร 5 กำไลทอง

เมล็ดแตงกวาลูกผสมชนะชัย 411 ตะวันต้นกล้า

20฿

เมล็ดแตงกวาลูกผสมมารวย ตะวันต้นกล้า

20฿

เมล็ดแตงกวามีชัย 285 ตะวันต้นกล้า

20฿

2. แตงกวากลิ่นหอมใบเตย (นวตกรรมใหม่) ทานแล้วสดชื่น

สลัด: หั่นแตงกวาเป็นชิ้นแล้วนำไปทำสลัดร่วมกับผักและผลไม้อื่นๆ เพื่อให้กลิ่นใบเตยอ่อนๆ เข้ากันได้ดีกับรสชาติของผักสด
เครื่องดื่ม: ลองนำแตงกวาไปปั่นรวมกับน้ำผลไม้หรือน้ำเปล่าเพื่อทำเครื่องดื่มดีท็อกซ์ ก็จะช่วยเพิ่มกลิ่นหอม

ใหม่

เมล็ดแตงกวาลูกผสม หอมใบเตย F1 ศรแดง

35฿

-8%

ใหม่

เมล็ดแตงหอมเตย อะโรมาติก เจียไต๋

3. แตงกวาญี่ปุ่น (Japanese Cucumber / Kyuri):

ผลยาวเรียว ผิวเรียบหรือมีปุ่มเล็กๆ เนื้อแน่น กรอบ และมีเมล็ดน้อยมาก
นิยมทานสด หรือนำไปทำซูชิ สลัดแตงกวาญี่ปุ่น (Sunomono)

เมล็ดแตงกวาญี่ปุ่นโรเบอร์โต้ เจียไต๋

25฿

เมล็ดแตงกวาญี่ปุ่น เพรตตี้ สวอลโล่ 279 เพื่อนเกษตรกร

25฿

4. แตงกวาอื่นๆ

เช่นแตงกวางู (แตงกวาอาร์เมเนีย) ทำเมนู

ยำแตงกวาอาร์เมเนีย: คล้ายกับการทำยำแตงกวาไทย แต่การใช้แตงกวางูจะให้เนื้อสัมผัสที่แตกต่างและน่าสนใจยิ่งขึ้น
จิ้มน้ำพริก: หากชอบทานแตงกวาสดกับน้ำพริก แตงกวางูก็เป็นอีกทางเลือกที่อร่อย

-13%

เมล็ดแตงกวา พันธุ์แตงงู 4 ทิศ

แบ่งสายพันธุ์ตามขนาดของความยาวของแตงกวา

แบ่งตามความยาวของแตงกวา น้อยกว่าหรือเท่ากับ 13 เป็นแตงกวาผลสั้น , มากกว่า 13 เป็นแตงกวาผลยาว

แตงกวาผลสั้น

ยาวน้อยกว่าหรือเท่ากับ 13 ซม.

ยาว 8-10 ซม.

ยาว 9-12 ซม.

ยาว 12-13 ซม.

เมล็ดแตงกวาลูกผสมชนะชัย 411 ตะวันต้นกล้า

แตงกวาผลยาว

ยาวมากกว่า 13 ซม.

ยาว 13-16 ซม.

วิธีปลูกและดูแลต้นแตงกวา1

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมในการปลูก

ชนิดของดิน

ดินที่เหมาะแก่การปลูก: แตงกวาสามารถขึ้นได้ในดินแทบทุกชนิด แต่จะชอบดินร่วนปนทราย มีค่า pH ประมาณ 5-6.5 และดิน ความชื้นพอเหมาะ มีการระบายน้ำดี น้ำไม่ขังแฉะ เพราะหากน้ำขังแฉะจะทำ ให้เกิดโรคทางใบได้ง่าย เป็นพืชที่ไม่ต้องการน้ำมากแต่ขาดน้ำไม่ได้

อุณหภูมิที่เหมาะสม

แตงกวาเป็นพืชที่ต้องการอากาศอบอุ่นแต่ไม่ถึงกับร้อนจัด อุณหภูมิที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตอยู่ระหว่าง 20-30 องศาเซลเซียส ดังนั้นการ ปลูกแตงกวาให้ได้ผลดีควรเลือกปลูกในขณะที่อากาศยังอบอุ่นอยู่ ถ้าอากาศร้อนเกินไปแตงกวาจะมีแต่ดอกตัวผู้ ทำให้ได้ผลผลิตน้อย
อย่างไรก็ตามสภาพอุณหภูมิในประเทศไทยสามารถปลูกแตงกวาได้ตลอดปี แต่ผลผลิตที่ได้จะแตกต่างกัน

การเตรียมดิน

แตงกวาเป็นพืชที่มีระบบรากลึกปานกลาง จึงควรขุดหรือไถดินให้ลึกประมาณ 20-25 เซนติเมตร
ตากดินไว้ประมาณ 7-10 วัน จากนั้นจึงไถพรวนดินเก็บวัชพืชออก
แล้วเตรียมแปลงปลูกกว้าง 1-12 เมตร โดยมีความยาวตามลักษณะของพื้นที่ มีร่องระบายน้ำอย่าให้น้ำท่วมขัง
เตรียมหลุมปลูกโดยกำหนดระยะระหว่างแถวประมาณ 1 เมตร
ระยะระหว่าง ต้น 50-60 เซนติเมตร
สำหรับการใส่ปุ๋ยเคมีรองกันหลุมนั้นอาจใช้ปุ๋ยสูตร 15-15-15 ในอัตรา 30-50 กิโลกรัม/ไร่
ส่วนปุ๋ยคอกใส่อย่างน้อยหลุมละ 0.5 กิโลกรัม คลุกเคล้าปุ๋ยให้เข้ากับดิน

วิธีการปลูกแตงกวา

แตงกวาสามารถปลูกได้ตลอดปี แต่ช่วงที่ปลูกได้ดีที่สุด คือ ช่วงปลายฤดูฝน ฤดูหนาว

สำหรับวิธีการปลูกแบ่งออกเป็น 2 แบบดังนี้

1. การปลูกโดยไม่ใช้ค้าง

ขุดหลุมให้ลึกประมาณ 2.5 เซนติเมตร ใช้ระยะระหว่างแถว 1 เมตร ระยะระหว่างต้น 50 เซนติเมตร
หยอดเมล็ดลงปลูกโดยตรงหลุมละ 3-5 เมล็ด
กลบด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักหรือดินผสม ละเอียดจนเต็มหลุม
แล้วรดน้ำให้ชุ่ม และคลุมด้วยฟางหรือหญ้าแห้งเพื่อช่วย เก็บรักษาความชื้น

2. การปลูกโดยใช้ค้าง

ใช้ระยะระหว่างแถว 1 เมตร และ ระยะระหว่าง ต้น 50 เซนติเมตร
สำหรับวิธีการปลูกทำเช่นเดียวกันกับการปลูกโดยไม่ใช้ค้าง
การปลูกวิธีนี้จะใช้ค้างช่วยพยุงลำต้นทำให้ดูแลรักษาง่ายขึ้น แต่จะเสียเวลาและค่าใช้จ่ายสูงขึ้น นิยมใช้กับแตงกวาผลยาว เพราะถ้าไม่ใช้ค้างแล้วผลจะงอไม่สวยและ ผลจะเน่าได้ง่าย เนื่องจากผลแตง สัมผัสกับดิน

ซุ้มเลื้อยแตงกวา

เมื่อต้นกล้างอกจนมีใบจริง 2-3 ใบควรถอนแยกเอาต้น ที่อ่อนแอหรือไม่สมบูรณ์ออกไป โดยให้เหลือหลุมละ 2 ต้น
หลังจากปลูกประมาณ 14 วันแตงกวาจะเริ่มเลื้อย ถ้าปลูกแบบใช้ค้างควรทำค้างเสียตั้งแต่ตอนนี้ เพื่อให้ต้นเลื้อยพันขึ้น โดยใช้ ไม้ค้างยาวประมาณ 2 เมตร ปักหลุมละ 2 อัน ปักให้เอียงเข้าหากันเป็นรูปสามเหลี่ยม รวบปลายไม้เข้าหากันผูกเชือกไว้ให้แน่นทำแบบกระโจม แล้วผูกไม้หรือเชือกขวางอีก 2-3 อัน

Shop ซุ้มไม้เลื้อย

การดูแลแตงกวา

การให้น้ำ

หลังจากหยอดเมล็ดลงหลุมแล้วต้องรดน้ำให้ชุ่ม และในระยะแรกที่แตงกวาเริ่มงอกต้องให้น้ำอย่างสม่ำเสมอและเพียงพอ
จนกระทั่งแตงกวาเริ่มออกดอกจึงลดการให้น้ำลงเหลือ 2-3 วัน/ครั้ง แต่ พิจารณาสภาพของดินประกอบด้วย และไม่ควรปล่อยให้แตงกวาขาดน้ำในระยะออกดอกเพราะทำให้ดอกร่วง การให้น้ำที่เหมาะสมจะทำให้ได้ผลผลิตสูง ผลแตงกวาสมบูรณ์มีคุณภาพดีและมีขนาดพอเหมาะตามความต้องการ

ทำไมแตงกวาถึงมีรสขม?

เพราะแตงกวาขาดน้ำจึงทำให้ผลมีรสขม การให้น้ำแตงกวาไม่ควรให้วิธีพ่นฝอยเพราะจะทำให้เกิดโรคทางใบได้ง่าย ควรให้น้ำแบบปล่อยไปตามร่องหรือปล่อยให้ไหลท่วมแปลงจนดินชุ่ม แต่ต้องไม่ท่วมจนเปียกใบหรือเถา เพราะจะทำรากเน่าได้

การใส่ปุ๋ย

ในระยะแรกของการเจริญเติบโตคือเมื่อต้นแตงกวาอายุได้ประมาณ 7-10 วันหรือเมื่อมีใบจริง 2-3 ใบ และทำการถอนแยกเสร็จแล้ว ให้ใส่ปุ๋ยยูเรียหรือแอมโมเนียมซัลเฟตในอัตรา 20 กิโลกรัม/ไร่ โรยไประหว่าง แถวหรือรอบๆ หลุมให้ห่างจาก หลุมประมาณ 2 คืบ ทั้งนี้เพื่อเร่งการเจริญเติบโตของลำต้น
พอเข้าระยะที่แตงกวา ออกดอกหรือมีอายุประมาณ 25-30 วัน ให้ใส่ปุ๋ยสูตร 15-15-15 หรือ 12-24-12 ในอัตราประมาณ 20-30 กิโลกรัม/ไร่ โดยโรยระหว่างแถว เพื่อช่วยให้แตงกวาติดผลดีและผล คุณภาพดีขึ้น
แต่พอหลังจากแตงกวาติดผลแล้วควรงดใส่ปุ๋ย เพราะอาจจะทำให้ดอกและผลร่วงได้ หลังจากใส่ปุ๋ยเสร็จควรพรวนดินและรดน้ำตามทุกครั้ง เพื่อให้ปุ๋ยละลายเป็นประโยชน์ต่อต้นแตงกวาโดยตรง

การเก็บเกี่ยว

อายุการเก็บเกี่ยวของแดงกวาประมาณ 30-40 วัน หลังจากหยอดเมล็ด ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับพันธุ์ที่ใช้ปลูกและการดูแลรักษา
การเก็บเกี่ยวแตงกวารับประทานสดให้เลือกเก็บขณะที่ผลยังอ่อน เนื้อแน่นกรอบ และก่อนที่เมล็ดภายในผลจะแข็ง สังเกตได้จากมีนวลสีขาวเกาะและยังมีหนามอยู่บ้าง พันธุ์พื้นเมืองที่นิยมปลูกในปัจจุบันจะมีขนาดความยาวประมาณ 7-10 เซนติเมตร มีสีเขียวอ่อนปนขาว
ถ้าเป็นผลแก่จะเริ่มมีสีเหลือง ในการเลือกเก็บแตงกวารับประทานสดนั้นควรทยอยเก็บเรื่อยๆ อย่าปล่อยให้แตงกวาแก่คาต้น เพราะจะทำให้ผลผลิตโดยรวมลดลง ปกติจะเก็บเกี่ยวผลได้นานประมาณ 1 เดือน
หลังจากเก็บผลแตงกวาแล้วต้องรีบนำเข้าที่ร่มทันที ห้ามนำไปล้างน้ำ เพราะจะทำให้ผลมีสีเหลืองเร็ว เพราะฉะนั้นหลังจากฝนตกใหม่ๆ ไม่ควรเก็บเกี่ยวผลแตงกวา ควรรอให้ดินแห้งดีเสียก่อน

โรคและแมลงศัตรูพืชที่พบบ่อยของต้นแตงกวา

1.โรคราน้ำค้าง หรือที่นิยมเรียกกันว่า โรคโบลาย

สาเหตุเกิดจากเชื้อรามักระบาดในฤดูฝน ที่มีอากาศเย็นและชื้น

อาการส่วนใหญ่จะเกิดบนใบ โดยเริ่มเป็นจุดแผลสีเขียวชิดขึ้นก่อน ต่อมาจะค่อยๆ ขยายโตขึ้นเป็นสีเหลืองและมีขอบเขตเป็นเหลี่ยมตามแนวของ เส้นใบ

ถ้าเป็นมากแผลจะลามไปทั้งใบทำให้ใบแห้งตาย ใบร่วง ต้นโทรม
ถ้าอากาศชื้นจะพบว่าได้ใบตรงกับตำแหน่งของแผลจะมีเส้นใยสีขาวเกาะเป็น กลุ่มและมีสปอร์เป็นผงสีดำ เมื่อต้นแตงกวาเป็นโรคนี้จะส่งผลทางอ้อมไปถึง คุณภาพของผลคือ ผลเจริญเติบโตไม่เต็มที่ แคระแกร็น รสชาติและคุณภาพ ไม่ดี

การป้องกัน

เลือกใช้เมล็ดพันธุ์ที่ต้านทานโรค หรือนำเมล็ดไปคลุกกับสารป้องกันเชื้อรา เช่น ไตรโคเดอร์มา หรือสารเคมีก่อนปลูก
จัดระยะปลูกให้เหมาะสม เพื่อให้แปลงโปร่ง อากาศถ่ายเทได้ดี ลดความชื้นสะสม
หมั่นตรวจแปลงสม่ำเสมอ หากพบใบที่เป็นโรค ให้รีบตัดทิ้งและทำลายทันที

การแก้ไข:

ใช้สารชีวภัณฑ์ ไตรโคเดอร์มา ฉีดพ่นเพื่อยับยั้งเชื้อรา
หากระบาดรุนแรง อาจจำเป็นต้องใช้สารเคมี เช่น เมทาแลกซิล (metalaxyl) หรือ ไซมอกซานิล และ แมนโคเซบ

2.โรคใบด่าง

สาเหตุเกิดจากเชื้อไวรัส

ซึ่งมักมี เพลี้ยอ่อน และ เพลี้ยไฟ เป็นพาหะนำโรค ทำให้ระบาดมากใน ฤดูฝน โดยมีเพลี้ยอ่อนเป็นพาหะนำโรค ลักษณะอาการคือใบจะด่างสีเขียวเข้มสลับสีเขียวอ่อนหรือด่างเรียงสลับเหลือง เนื้อใบตะปุ่มตะป่ามีลักษณะนูนเป็นระยะๆ ใบหงิกเสียรูปทรงใบหดย่น มีขนาดเล็กลง ขอบใบม้วน ข้อและปล้องสั้น ต้นแคระแกร็น

การป้องกัน: